मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी ही महाराष्ट्रातील एक खास आणि लोकप्रिय स्ट्रीट फूड डिश आहे, जी झटपट आणि चविष्ट असल्यामुळे सर्वांच्या आवडीची आहे. पाव भाजीची सुरुवात मुंबईच्या गिरणी कामगारांच्या सोयीसाठी झाली होती, जिथे दिवसभराच्या कष्टांनंतर कमी वेळात आणि पौष्टिक जेवणाची गरज होती. आज, पाव भाजी केवळ मुंबईपुरती मर्यादित राहिली नाही, तर ती भारतभरातील प्रत्येक मोठ्या शहरात आणि रेस्टॉरंट्समध्ये चविष्ट स्नॅक म्हणून ओळखली जाते.
पाव भाजी बनवण्यासाठी चवदार मसाले आणि ताज्या भाज्यांचा वापर केला जातो. फुलकोबी, बटाटे, मटार, गाजर यांसारख्या भाज्या मिक्स करून त्यात पाव भाजी मसाला, लाल तिखट आणि लोणी घालून ती मऊसूत बनवली जाते. ही गरमागरम भाजी ताज्या, लोण्याने परतलेल्या पावसोबत सर्व्ह केली जाते. पाव भाजीची खासियत म्हणजे ती प्रत्येक वयोगटासाठी आदर्श आहे आणि चवीत कोणतीही तडजोड न करता ती सहज बनवता येते.
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी बनवताना अधिक लोणी घालून भाजी अधिक रुचकर करता येते. त्याचसोबत कोथिंबीर, लिंबाचा रस, आणि बारीक चिरलेला कांदा घालून तिचा आस्वाद वाढवता येतो. तसेच, चीज पाव भाजी, जैन पाव भाजी आणि तवा पाव भाजी असे विविध प्रकारही प्रचलित आहेत.
ही रेसिपी केवळ चविष्टच नाही, तर पौष्टिकही आहे, कारण यात अनेक प्रकारच्या भाज्यांचा समावेश असतो. पाव भाजी ही झटपट बनणारी डिश असल्यामुळे ती पार्टी किंवा संध्याकाळच्या स्नॅकसाठी आदर्श आहे. तुम्हीही ही पारंपरिक रेसिपी घरी तयार करून तिची मजा घ्या.
पाव भाजी बद्दल (About Pav Bhaji)
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी ही महाराष्ट्राची प्रसिद्ध स्ट्रीट फूड डिश आहे, जी झटपट आणि चविष्ट असते. भाजी म्हणजे भाज्यांची मसालेदार भाजी आणि पाव म्हणजे मऊ ब्रेड. या चविष्ट पदार्थाची सुरुवात मुंबईच्या चौपाटीवरून झाली, जिथे काम करणाऱ्या लोकांसाठी ही झटपट ऊर्जा देणारी डिश बनवली गेली. आज ती संपूर्ण भारतात आणि जगभरात प्रसिद्ध झाली आहे.
साहित्य यादी (Ingredient List)
पाव भाजीसाठी लागणारे साहित्य झटपट आणि सोप्या पद्धतीने मिळणारे आहे.
मुख्य साहित्य:
- 2 कप बारीक चिरलेली भाज्या (फुलकोबी, गाजर, मटार, शिमला मिर्च)
- 3 मध्यम बटाटे, उकडलेले आणि कुसकरलेले
- 2 मोठे कांदे, चिरलेले
- 3 मध्यम टोमॅटो, चिरलेले
- 1/2 कप लोणी
- 2 चमचे पाव भाजी मसाला
- 1 चमचा लाल तिखट
- मीठ चवीनुसार
- पाणी आवश्यकतेनुसार
- पाव ब्रेड (पाव)
सजावटीसाठी:
- बारीक चिरलेली कोथिंबीर
- लिंबाचा रस
- बारीक चिरलेला कांदा
पाव भाजी कशी बनवायची (How to Make Pav Bhaji)
पद्धत:
- एका मोठ्या पॅनमध्ये लोणी गरम करून कांदे परतून घ्या.
- त्यात टोमॅटो घालून मऊ होईपर्यंत शिजवा.
- चिरलेली भाज्या आणि उकडलेले बटाटे घालून मिक्स करा.
- पाव भाजी मसाला, लाल तिखट, मीठ आणि थोडे पाणी घालून मऊ भाजी तयार होईपर्यंत शिजवा.
- तयार भाजीला लोणी लावलेल्या पावसोबत सर्व्ह करा.
इन्स्टंट पॉटमध्ये पाव भाजी कशी बनवायची (How to Make Instant Pot Pav Bhaji)
पद्धत:
- इन्स्टंट पॉटवर सauté मोड सेट करा आणि लोणी गरम करा.
- कांदे, टोमॅटो, आणि मसाले परतून घ्या.
- चिरलेल्या भाज्या, बटाटे आणि पाणी घालून pressure cook मोडवर 5 मिनिटे शिजवा.
- ढवळून, सर्व साहित्य एकत्र करा आणि लोणीसह सर्व्ह करा.
तज्ज्ञांचे टिप्स (Expert Tips)
- बटाटे आणि भाज्या योग्य प्रमाणात मॅश करा, भाजी मऊ होते.
- लोणी जास्त वापरल्याने भाजी चविष्ट होते.
- पावला लोणीमध्ये परतून घ्या, त्याने त्याची चव वाढते.
- घरच्या पाव भाजी मसाल्याने चव अधिक छान लागते.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
1. पाव भाजीसाठी कोणत्या प्रकारच्या पावचा वापर करावा?
साधा ब्रेड किंवा मुंबई स्पेशल लाडी पाव वापरल्यास चव उत्तम लागते.
2. भाजी अधिक मऊ कशी बनवायची?
भाज्यांना प्रेशर कुकरमध्ये शिजवून मॅश करा.
पाव भाजीचे प्रकार (Pav Bhaji Recipe Variations)
- चीज पाव भाजी: तयार भाजीवर किसलेले चीज घालून सर्व्ह करा.
- जैन पाव भाजी: कांदे-लसूण न घालता बनवा.
- काळी पाव भाजी: कोळशाच्या धुरामुळे खास स्वादासह तयार केलेली भाजी.
रेसिपी कार्ड (Recipe Card)
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी
तयार होण्यासाठी वेळ: 30 मिनिटे
शिजवण्यासाठी वेळ: 20 मिनिटे
एकूण वेळ: 50 मिनिटे
सर्विंग्स: 4
साहित्य:
- चिरलेली भाज्या, उकडलेले बटाटे, कांदे, टोमॅटो, पाव भाजी मसाला, लोणी.
पद्धत:
- लोणी गरम करून कांदे परता.
- टोमॅटो व मसाले घालून भाज्या शिजवा.
- बटाटे मॅश करून मिक्स करा व पाणी घालून शिजवा.
- पावसोबत गरमागरम सर्व्ह करा.
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी रेसिपी | झटपट आणि चविष्ट पाव भाजी कशी बनवायची – 20 टिप्स आणि ट्रिक्स
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी ही एक अत्यंत लोकप्रिय आणि चविष्ट डिश आहे जी आपल्या चवीने सर्व वयोगटातील लोकांना आकर्षित करते. जर तुम्ही घरच्या घरी पाव भाजी तयार करू इच्छिता, तर काही खास टिप्स आणि ट्रिक्स आहेत ज्यामुळे तुमची पाव भाजी अधिक चवदार आणि रुचकर होईल. या लेखात आम्ही तुमच्यासाठी 20 टिप्स आणि ट्रिक्स देत आहोत, ज्यामुळे तुम्ही मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी झटपट आणि चविष्टपणे बनवू शकता.
1. साहित्याचा योग्य वापर करा
साहित्याचे योग्य प्रमाण आणि ताजेपणाचे महत्त्व पाव भाजीची चव ठरवते. ताज्या भाज्या आणि पाव भाजी मसाल्याचा वापर करा.
2. भाज्यांचे काप किमान आकारात ठेवा
भाज्यांचे तुकडे एकसारखे असले तरी भाजीला अधिक चव येते, कारण सर्व भाज्या समानपणे शिजतात.
3. लोणी घालून पाव भाजी चविष्ट करा
भाजीमध्ये लोणी घालून ती अधिक चवदार आणि मऊ होते. लोणीची चव वाढवण्यासाठी भाज्यांच्या शिजवताना थोडे लोणी घालावे.
4. पाव तव्यावर चांगले भाजून घ्या
पाव हलक्या आचेवर तव्यावर भाजून घ्या. लोणी घालून भाजलेला पाव अधिक स्वादिष्ट लागतो.
5. पाव भाजी मसाला वापरा
तुम्ही घरच्या पाव भाजी मसाल्याचा वापर करू शकता, पण बाजारातून चांगला पाव भाजी मसालाही वापरता येतो. मसाल्याचा प्रमाण योग्य ठेवा.
6. ताज्या भाज्या घाला
पाव भाजीमध्ये फुलकोबी, मटार, गाजर आणि बटाटा असावेत. ताज्या भाज्या चविष्ट आणि पौष्टिक असतात.
7. टोमॅटो आणि कांद्याचे मिश्रण महत्त्वाचे आहे
टोमॅटो आणि कांदा चांगले शिजवून त्यात मसाला आणि भाज्या मिक्स करा. यामुळे भाजीला एक उत्तम स्वाद मिळतो.
8. थोडे पाणी घाला
भाजी मऊ आणि चवदार होण्यासाठी थोडे पाणी घाला, पण अधिक पाणी न घालता भाजी जास्त घट्ट ठेवा.
9. गॅसवर भाजी ढवळताना बारीक करा
पाव भाजी मिक्स करत असताना गॅस बंद करायला विसरू नका, म्हणजे भाजी जास्त शिजून ती गळणार नाही.
10. पावसोबत भाजीचे प्रमाण योग्य ठेवा
पाव भाजी साठी भाजी आणि पावचे प्रमाण योग्य ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
11. चीज पाव भाजी तयार करा
पाव भाजीला थोडं चीज घालून सर्व्ह करा, त्यामुळे ती अधिक चवदार आणि क्रिमी होईल.
12. साध्या मसाल्याचा वापर करा
पाव भाजी मसाल्याबरोबर साध्या मसाल्याचा वापर करा, जसे जीरं, हळद आणि धने, जे भाजीला एकदम खास चव देतात.
13. लिंबाचा रस वापरा
भाजीमध्ये लिंबाचा रस टाकल्याने ताजगी येते आणि भाजीचा स्वाद अधिक खुलतो.
14. सज्ज केलेल्या भाज्या द्यायच्या आहेत
भाजीच्या आवडीप्रमाणे विविध भाज्या द्यायच्या आहेत. उदाहरणार्थ, गाजर, मटार, शिमला मिर्चा, बटाटा यांची चांगली संगती असते.
15. भाजी शिजवताना गरमागरम लोणी घालून ढवळा
लोणी घालून भाज्यांना ढवळून घ्या. यामुळे भाजी मऊ आणि चवदार होईल.
16. विविध प्रकारच्या पावांचा वापर करा
लाडी पाव किंवा साधा पाव वापरून पाव भाजी खा, पण त्याला लोणी लावून भाजा, ज्यामुळे चव अधिक वाढते.
17. वेलची किंवा दालचिनी भाजीमध्ये घालू नका
पाव भाजीमध्ये मसालेदार चव असायला हवी, पण वेलची किंवा दालचिनी घालून ती गडबड होईल.
18. ताजी कोथिंबीर आणि कांदा वापरा
पाव भाजीवर ताज्या कोथिंबीर आणि कांद्याचा वापर करा. त्यामुळे भाजीला ताजेपण मिळते.
19. फायनल चव तपासा
सर्व शेवटी, पाव भाजीची चव चांगली झाली आहे का हे तपासा. चव चुकल्यास, मसाला आणि मीठ टाका.
20. पाव भाजी गरमागरम सर्व्ह करा
पाव भाजी तयार झाल्यावर तिला गरमागरम सर्व्ह करा. ह्या वेळेसच तिचा स्वाद अधिक मस्त लागतो.
निष्कर्ष – मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी रेसिपी
मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी ही एक अत्यंत लोकप्रिय आणि झटपट तयार होणारी डिश आहे, जी संपूर्ण भारतात तसेच जगभरातील लोकांच्या आवडीची आहे. मुंबईच्या स्ट्रीट फूड म्हणून प्रसिद्ध असलेली ही भाजी अत्यंत चवदार, मसालेदार आणि पौष्टिक असते. पाव भाजी तयार करत असताना भाज्यांचे मिश्रण, मसाले आणि लोणी यांच्या योग्य प्रमाणाचा वापर करून भाजी चवदार आणि मऊ बनवता येते.
झटपट आणि चविष्ट पाव भाजी तयार करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स आणि ट्रिक्स लक्षात ठेवल्या पाहिजेत. भाज्यांचा आकार एकसारखा ठेवल्यास आणि ताज्या भाज्या वापरल्यास भाजी अधिक चवदार लागते. पाव भाजी मसाल्याचा वापर योग्य प्रमाणात करा, आणि भाजीमध्ये लोणी घालून ती अधिक क्रिमी बनवा. तसेच, पाव ब्रेड ला लोणी लावून तव्यावर भाजल्यास तिचा स्वाद वाढतो. भाजीची चव निखळून आणण्यासाठी लिंबाचा रस, कोथिंबीर आणि कांदा टाकणे देखील महत्त्वाचे ठरते.
पाव भाजीला अनेक प्रकारे तयार केले जाऊ शकते, जसे की चीज पाव भाजी किंवा जैन पाव भाजी. त्याचप्रमाणे पाव भाजीचे विविध वेरिएशन्स तयार करणे आणि विविध प्रकारच्या पावचा वापर करणे, या सर्व गोष्टी भाजीला विशेष बनवतात.
अशा प्रकारे, मुंबईची पारंपरिक पाव भाजी ही एक चविष्ट आणि सर्वांना आवडणारी डिश आहे, जी घरच्या घरी झटपट आणि सोप्या पद्धतीने तयार केली जाऊ शकते.
